Koordynacja opieki

Dr hab.

Tomasz Tomasik – Zakład Medycyny Rodzinnej UJCM i Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce

Zakres kompetencji i zadań lekarza rodzinnego oraz sprawowana przez niego opieka charakteryzuje się pewnymi cechami, które są odmienne od specyfiki pracy specjalistów wąskich dziedzin medycyny. Specjaliści koncentrują się bardziej na układzie (np. układzie krążenia – kardiolog) lub narządzie (np. płucach – pulmonolog). Lekarz rodzinny zapewnia całościową opiekę nad pacjentem, rodziną i społecznością lokalną. Charakterystyczne cechy jego działalności to między innymi: wszechstronność/kompleksowość, ciągłość, zorientowanie na pacjenta oraz koordynacja.

W krajach rozwiniętych ko-ordynacja opieki zdrowotnej odzwierciedla współpracę pomiędzy POZ, a innymi poziomami systemu ochrony zdrowia. Gwarantuje ona optymalizację decyzji medycznych w ich merytorycznym i finansowym aspekcie. Z punktu widzenia pacjenta rozumiana jest jako działanie lekarza, polegające na pomocy, doradztwie medycznym i pełnieniu roli przewodnika po skomplikowanym systemie ochrony zdrowia. Z punktu widzenia administratora systemu jest postrzegana bardziej jako element kontroli dostępu do kosztochłonnych świadczeń specjalistycznych i szpitalnych. Pojęcie koordynacji rozszerzane jest także na działania wychodzące poza ochronę zdrowia. Rozumiana jest wówczas jako współpraca międzysektorowa, uwzględniająca dodatkowo system opieki społecznej, edukacji, ochrony środowiska i miejsca pracy.

W naszym kraju definicję ko-ordynacji podano w art. 4. ustawy o podstawowej opiece zdrowotnej. Polega ona na zintegrowaniu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej, obejmujących wszystkie etapy i elementy procesu ich realizacji. Koordynację zapewnia lekarz POZ, we współpracy z pielęgniarką i położną. Lekarz inicjuje lub kontynuuje postępowanie diagnostyczno–lecznicze, a także kieruje pacjentów do innych części systemu opieki zdrowotnej. W ramach koordynacji zapewniana jest profilaktyka zdrowotna dostosowana do wieku i płci oraz zidentyfikowanych problemów zdrowotnych, a także badania diagnostyczne i konsultacje specjalistyczne, zgodnie z indywidualnym planem. Świadczeniodawcy zobowiązani są także do współpracy w ramach systemu ochrony zdrowia oraz z administracją i dyrektorami szkół. W ostatnich latach w Polsce udzielanych jest łącznie 170 ml porad w POZ i ponad 115 mln porad specjalistycznych w 65 rodzajach poradni. Dane te obrazują potrzebę działań rozwijających system koordynacji z poziomu opieki podstawowej.

Dodatkowe wyzwanie przed jakim stoimy my, polscy lekarze rodzinni, to uznanie w procesie koordynacji wartości oraz priorytetów pacjenta i włączenie go do wspólnego podejmowania decyzji w celu zaplanowania najlepszych rozwiązań w zakresie profilaktyki, diagnostyki i terapii.