Rehabilitacja kardiologiczna

Jak wynika z danych GUS, choroby układu krążenia stanowią główną przyczynę zgonów w Polsce. Osiągnięcia medycyny ostatnich dekad XX wieku, zwłaszcza w zakresie inten- sywnej terapii, kardiologii inwazyjnej i kardio- chirurgii sprawiły, że coraz więcej pacjentów jest w stanie przeżyć zawał serca, a następnie wrócić do normalnej aktywności. Wymaga to jednak dużego wysiłku zarówno pacjenta, jak i szerokiego grona lekarzy specjalistów wśród których bardzo ważna rola przypada zespołowi rehabilitacji medycznej. Niestety, o ile każdy z nas wie, że ostre stany takie jak zawał serca powinny być leczone w szpitalu, to świadomość konieczności poddania się re- habilitacji nie jest już taka oczywista. Tymcza- sem według randomizowanych badań, ryzyko zgonu z przyczyn sercowych zmniejsza się dzięki rehabilitacji aż o 26%, a ryzyko kolejnej hospitalizacji o 30%.

Głównym zadaniem rehabilitacji jest przy- wrócenie sprawności fizycznej i spraw- ności ruchowej, co pozwala na łatwiejsze wykonywanie czynności życia codziennego i podejmowanie aktywności rekreacyjnych, a nawet uprawianie sportu. Możliwe jest ograniczenie negatywnych psychicznych skutków choroby, zmniejszenie lęku, depre- sji, wrogości i poprawa samooceny. Dlate- go rehabilitacja powinna być prowadzona przez wysokiej jakości fizjoterapeutów, ale także specjalistów w zakresie chorób we- wnętrznych i kardiologii, logopedów, diete- tyków i psychologów.

„Rehabilitacja po incydencie kardiologicznym zwiększa szanse na przeżycie, wydolność fizyczną, poprawia funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego, zmniejsza ryzyko ko- lejnego zawału, niewydolności serca, udarów mózgu, zatorowości płucnej, czy zakrzepicy kończyn dolnych. Poprzez lepsze ukrwienie zapobiega niedokrwieniu mięśnia sercowego, poprawia regenerację tkanek oraz komórek nerwowych i tym samym sprawność umy- słową” – mówi dr Paweł Teperek, Kierownik Medyczny Kliniki Rehabilitacyjnej MARIANNA Grupy ORPEA.

Kompleksową rehabilitację kardiologicz- ną dzielimy na wczesną (etap I i II) oraz późną (etap III).
Etap I rehabilitacji odbywa się w szpitalu bezpośrednio po opanowaniu ostrego stanu choroby, na oddziale intensywnej opieki me- dycznej, oddziale pooperacyjnym, oddziale kardiologii, chorób wewnętrznych lub reha- bilitacji kardiologicznej. Celem pierwszego etapu jest osiągnięcie przez chorego samo- dzielności i samowystarczalności w zakresie codziennych czynności oraz przeciwdziałanie skutkom unieruchomienia.

Etap II rehabilitacji kardiologicznej może być prowadzony na kilka sposobów:
– Rehabilitacja stacjonarna, prowadzona przez oddziały rehabilitacji kardiologicznej, dedykowana jest pacjentom z wysokim ryzy- kiem powikłań sercowo-naczyniowych, z cho- robami współistniejącymi oraz mieszkającym w miejscowościach odległych od ośrodków rehabilitacji ambulatoryjnej.

– Rehabilitacja ambulatoryjna prowadzona jest przez Oddziały Dzienne Rehabilitacji Kar- diologicznej. W tej formie rehabilitacji uczestniczą zwykle pacjenci młodsi, z niepowikłanym przebiegiem choroby i pierwszego etapu re- habilitacji.

– Rehabilitacja „hybrydowa”- po począt- kowym okresie rehabilitacji w warunkach sta- cjonarnych lub ambulatoryjnych, pacjent kon- tynuuje rehabilitację w domu, pod nadzorem telemedycznym. Pacjent jest wtedy wyposa- żony w urządzenie, które umożliwia wykonanie czynności niezbędnych do rozpoczęcia sesji treningowej. Są to:

• pomiar ciśnienia i masy ciała
• badanie EKG przed rozpoczęciem ćwiczeń • odebranie telefonu z Ośrodka rehabilitacji

i udzielenie odpowiedzi na kilka standar-

dowych pytań
• badanie EKG rozpoczynające sesję
• wykonanie kilku cykli ćwiczeń, badań

EKG i odpoczynków zgodnie z wytycz- nymi aparatu

Po zakończeniu sesji treningowej, urządze- nie automatycznie przesyła zgromadzone dane (EKG, poziom saturacji). Jest to reha- bilitacja zarezerwowana dla pacjentów, któ- rzy chcieliby powrócić do domu po leczeniu szpitalnym, ale chcą prowadzić rehabilitację, aby zwiększyć swoje szanse na wyleczenie.

Etap III rehabilitacji kardiologicznej, czyli rehabilitacja późna, prowadzony jest przez Oddziały Dzienne Rehabilitacji Kardiolo- gicznej, Poradnie Rehabilitacji, Szpitale uzdrowiskowe.

Kompleksową rehabilitację kardiologiczną dzielimy na wczesną (etap I i II) oraz późną (etap III).

Etap I rehabilitacji odbywa się w szpitalu bezpośrednio po opanowaniu ostrego stanu choroby, na oddziale intensywnej opieki medycznej, oddziale pooperacyjnym, oddziale kardiologii, chorób wewnętrznych lub rehabilitacji kardiologicznej. Celem I-go etapu jest osiągnięcie przez chorego samodzielności i samowystarczalności w zakresie codziennych czynności oraz przeciwdziałanie skutkom unieruchomienia.

Etap II rehabilitacji kardiologicznej może być prowadzony na kilka sposobów:

– Rehabilitacja stacjonarna, prowadzona przez oddziały rehabilitacji kardiologicznej, dedykowana jest pacjentom z wysokim ryzykiem powikłań sercowo – naczyniowych, z chorobami współistniejącymi oraz mieszkającym w miejscowościach odległych od ośrodków rehabilitacji ambulatoryjnej.

– Rehabilitacja ambulatoryjna prowadzona jest przez Oddziały Dzienne Rehabilitacji Kardiologicznej. W tej formie rehabilitacji uczestniczą zwykle pacjenci młodsi, z niepowikłanym przebiegiem choroby i I- go etapu rehabilitacji.

– Rehabilitacja „hybrydowa”- po początkowym okresie rehabilitacji w warunkach stacjonarnych lub ambulatoryjnych, pacjent kontynuuje rehabilitację w domu, pod nadzorem telemedycznym.

Dzięki specjalnym urządzeniom pacjenci kardiologiczni mogą rozpocząć rehabilitację w trybie stacjonarnym, a kontynuować ją we własnym domu. Specjaliści oceniają stan kliniczny i wydolność fizyczną oraz opracowują indywidualny plan treningowy. Po tygodniu rehabilitacji stacjonarnej, pacjent kontynuuje ćwiczenia w domu. Jest wtedy wyposażony w urządzenie, które umożliwia wykonanie czynności niezbędnych do rozpoczęcia sesji treningowej. Są to:

  • pomiar ciśnienia i masy ciała
  • badanie EKG przed rozpoczęciem ćwiczeń
  • odebranie telefonu z Ośrodka i udzielenie odpowiedzi na kilka standardowych pytań
  • badanie EKG rozpoczynające sesję
  • wykonanie kilku cykli ćwiczeń, badań EKG i odpoczynków zgodnie z wytycznymi aparatu

Po zakończeniu sesji treningowej, urządzenie automatycznie przesyła zgromadzone dane (EKG, poziom saturacji).

Etap III rehabilitacji kardiologicznej, czyli rehabilitacja późna, prowadzony jest przez Oddziały Dzienne Rehabilitacji Kardiologicznej, Poradnie Rehabilitacji, Szpitale uzdrowiskowe. Celem rehabilitacji późnej jest podtrzymanie dotychczasowych efektów leczenia i rehabilitacji, dalsza poprawa wydolności wysiłkowej oraz motywowanie do kontynuacji prozdrowotnego stylu życia.