Leczenie bólu u osób w wieku podeszłym

Wiek podeszły definiowany jest w medycynie jako wiek powyżej 65 roku życia. Według raportu GUS z 2016 roku osoby powyżej sześćdziesiątego roku życia w 1989 roku stanowiły 14,7 % populacji polskiej, a w 2014 już ponad 22%. W 2050 roku odsetek ten będzie zapewne wynosił ponad 40%. Naturalne procesy starzenia się organizmu sprzyjają występowaniu bólu przewlekłego, dlatego ból może dotyczyć nawet połowy osób po 65 roku życia.

Zwykle ból osób starszych jest związany z chorobami układu mięśniowo-szkieletowego, najczęściej wy-stępują bóle krzyża, stawów, często również nocne bóle nóg. Wiadomo, że bóle stawów występują dwa razy częściej u osób po 65roku życia. Zmniejsza się natomiast częstość bólów głowy, zębów, bólu w klatce piersiowej i brzucha.

Ból przewlekły obniża znacząco jakość życia osoby starszej i przyczynia się do jej gorszego funkcjonowania.W dzisiejszym świecie hołubiącym młodość i sprawność, osoby starsze – zwłaszcza schorowane i cierpiące, nie zawsze znajdują zrozumienie i wsparcie. Również wśród pracowników służby zdrowia pokutuje wiele mitów, jak na przykład ten, że ból przewlekły jest normalnym zjawiskiem w podeszłym wieku, że osoby starsze mają osłabione czucie bólu, że nie należy stosować u nich analgetyków opioidowych, ponieważ mogą się uzależnić. To nieprawdziwe stwierdzenia. Osoby starsze z dolegliwościami bólowymi mają prawo do leczenia bólu i ulgi w cierpieniu tak samo jak osoby młodsze.Ogólne zasady leczenia bólu u osób w wieku podeszłym opierają się na kilku założeniach:

• Podejście do leczenia bólu przewlekłego u osób starszych różni się od leczenia bólu u osób w młodszym wieku.

• Odpowiednia ocena kliniczna bólu jest kluczowym elementem, gdyż osoby w wieku podeszłym często zaniżają nasilenie bólu bądź go w ogóle nie zgłaszają, a jednocześnie ocena bólu może być zaburzona przez współwystępowanie zaburzeń poznawczych, demencji.

• Osoby w wieku podeszłym są częściej narażone na występowanie objawów ubocznych związanych z lekami, a także powikłań związanych z procedurami interwencyjnymi.

U pacjentów z bólem przewlekłym zawsze należy stosować leczenie multimodalne, skojarzone, co pozwala na lepszą kontrolę bólu i zmniejszenie dawek leków przeciwbólowych. Warto sięgać po leczenie fizykalne np. przezskórna elektrostymulacja, a także metody interwencyjne takie jak blokady, termolezje, czy komplementarne takie jak akupunktura.

Stosując farmakoterapię u osób w wieku podeszłym należy wziąć pod uwagę wyższe ryzyko objawów niepożądanych w porównaniu do młodszych pacjentów, ryzyko interakcji lekowych i gorsze stosowanie się pacjenta do zaleceń lekarskich.Prawidłowe leczenie bólu przewlekłego u pacjenta w wieku podeszłym stanowi zawsze wyzwanie dla zespołu leczącego, a także dla opiekunów i rodziny. Obecnie dostępność na rynku różnych analgetyków (doustnych, w formie plastrów), różnych metod leczenia (fizykoterapia, blokady, akupunktura) poszerza możliwości terapeutyczne, pozwalając na dobranie dla pacjenta w wieku podeszłym optymalne-go leczenia. Celem leczenia jest uzyskanie optymalnej i akceptowanej jakości życia.