Lecz się z głową

Dlaczego świadomy pacjent jest kluczowy dla prawidłowego funkcjonowania systemu ochrony zdrowia?

Na to pytanie odpowiadają Dr hab. Anna Staniszewska i Dr hab. Dominik Olejniczak z Fundacji Obywatele Zdrowo Zaangażowani.

Dr hab. Anna Staniszewska – Katedra i Zakład Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej, Warszawski Uniwersytet Medyczny Fundacja Obywatele Zdrowo Zaangażowani

dr hab. Dominik Olejniczak – Zakład Zdrowia Publicznego,
Warszawski Uniwersytet Medyczny Fundacja Obywatele Zdrowo Zaangażowani

Powodzenie procesu terapeutycznego zależy nie tylko od funkcjonowania systemu ochrony zdrowia i pracy personelu medycznego, ale przede wszystkim od zaangażowania samego pacjenta. Wskazuje na to również Światowa Organizacja Zdrowia. Co niezwykle istotne, wszyscy korzystają- cy ze świadczeń opieki zdrowotnej powinni znać chociaż podstawowe prawa pacjenta oraz odpowiednio z nich korzystać. Wyedukowany pacjent, zainteresowany stanem własnego zdrowia ma realny wpływ na przebieg procesu leczenia. Świadomy, odpowiedzialny pacjent, po rozpoznaniu u siebie znanych sobie objawów, wie w jaki sposób właściwie i racjonalnie zażywać leki samodzielnie, a w jakiej sytuacji powinien niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Umie przygotować się do wizyty lekarskiej, m.in. poprzez spisanie listy przyjmowanych leków, zalecanych przez innych lekarzy, jak i stosowanych samodzielnie. Podczas wizyty potrafi komunikować się z lekarzem, informuje o odstępstwach od terapii, zgłasza działania niepożądane leków, nie boi dopytywać się o szczegóły, a także współuczestniczy w podejmowaniu decyzji w przebiegu terapii, efektywnie współpracując z personelem medycznym. Współodpowiedzialność za zdrowie obejmuje także jego ochronę i wzmacnianie poprzez właściwe zachowania zdrowotne. W przypadku choroby odpowiedzialny pacjent stosuje się do zaleceń terapeutycznych dotyczących dawki leku, pory oraz sposobu jego przyjmowania, a także cza- su trwania terapii. Ważnym aspektem jest również świadomość pacjenta na temat konieczności odwoływania wizyty wobec niemożności skorzystania z niej. Świadomy i odpowiedzialny pacjent jest immanentną częścią każdego, dobrze funkcjonującego systemu ochrony zdrowia, dlatego też jednym z celów polityki zdrowotnej jest edukacja społeczeństwa w tym zakresie. Jako modelowy przykład edukacji pacjenta może posłużyć inicjatywa Fundacji Obywatele Zdrowo Zaangażowani, która kierując się swoją misją, przeprowadziła warsz- taty „Przewietrz Apteczkę!”. W trakcie 35 spotkań w całej Polsce, wyedukowanych zostało ponad 1500 seniorów. Działania były prowadzone równolegle w mediach społecznościowych, w których treści były kierowane do osób młodych. W ramach warsztatów wyjaśniano jak postępować z lekami przeterminowanymi, jak przechowywać leki oraz jak prawidłowo je zażywać, by terapia była skuteczna i bezpieczna. W trakcie spotkań również omówiono w jaki sposób współodpowiedzialny za zdrowie pacjent wpływa na system ochrony zdrowia. Rozmawiano o tym jak powinna wyglądać komunikacja z lekarzem oraz w jaki sposób należy się przygotować do wizyty lekarskiej, aby zjawisko adherence i com- pliance było na wysokim poziomie. W ramach akcji została przygotowana i bezpłatnie dystrybuowana publikacja „Abecadło lekowe”. W tym materiale edukacyjnym zawarte zostały podstawowe informacje z zakresu bezpiecznej farmakoterapii i komunikacji z lekarzem, zaś w kolejnym opracowaniu pt.: „Suplementarz” wyjaśniono różnice między suplementami diety i lekami, omówiono grupy populacji mogące wymagać dodatkowej suplementacji oraz opisano główne grupy witamin i składników mineralnych . Wszystkie materiały są dostępne na stronie www.obywatelezz.pl. Wyedukowany pacjent, jest osobą współodpowiedzialną za zdrowie swoje i innych oraz cennym ogniwem systemu ochrony zdrowia