Nowotwory głowy i szyi

1. Skąd wynika trudność w leczeniu nowotworów głowy i szyi?

Trudności w leczeniu pacjentów z płaskonabłonkowym rakiem głowy i szyi, który stanowi 90% nowotworów głowy i szyi wynikają z kilku czynników. Pierwszy z nich to późne zgłaszanie się pacjentów do lekarza mimo ewidentnych patologicznych objawów takich jak: długotrwała chrypka/zmiana barwy głosu, trudności w połykaniu i wyczuwalny guz. Kolejny problem związany jest z mała skutecznością standardowej chemioterapii (PF) w pierwszej linii leczenia pacjentów z chorobą przerzutową, około 30 % chorych uzyska odpowiedź na leczenie. Statystyczna mediana przeżycia to 6 miesięcy. Po zastosowaniu cytostatyków po progresji choroby odsetek odpowiedzi spada. Aktualnie brak jest refundacji w Polsce przeciwciał monoklonalnych w pierwszej linii i leków immunomodulujacych w drugiej linii, mimo ich rejestracji w Europie.

2. Kto choruje najczęściej?

Czynniki ryzyka zachorowania to nadużywanie alkoholu i palenie papierosów. Natomiast od niedawna obserwuje się trend zachorowań wśród osób młodych,  nawet 30-letnich, co związane jest z wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV).

3. Czy liczba chorych będzie wzrastać, dlaczego? Czy zmienia się profil pacjenta?

Liczba pacjentów z rozpoznanym płaskonabłonkowym nowotworem głowy i szyi będzie wzrastać ze względu na zwiększenie odsetka osób HPV dodatnich.

4. Jaką rolę w ujęciu walki z nowotworami głowy i szyi odgrywa immunoterapia?

Immunoterapia jest nadzieją dla pacjentów z płaskonabłonkowym rakiem głowy i szyi. Potwierdzają to dane, dotyczące mediany przeżycia chorych, u których zastosowano leczenie nivolumabem. Podanie leku immunomodulującego – nivolumabu w drugiej linii leczenia po cisplatynie u pacjentów z chorobą zaawansowaną wydłuża przeżycie całkowite. Mediana przeżycia całkowitego (OS- overall survival) po zastosowaniu nivolumabu to 7,5 miesiąca do 5,1 miesiąca po zastosowaniu standardowej chemioterapii.

5. Immunoterapia to ostatnimi czasu bardzo doceniana dziedzina w onkologii. Pacjenci m.in.  z rakiem płuc, nerki uzyskali dostęp do leczenia lekami immunokompetentnymi. Co musi się stać, aby pacjenci z nowotworem głowy i szyi w Polsce również  mieli szansę na dostęp do tego leczenia?.

Profil bezpieczeństwa immunoterapii jest odmienny w porównaniu ze standardową chemioterapią. Podczas stosowania cytostatyków pacjenci doświadczają wymiotów, nudności, osłabienia, braku apetytu. Dla immunoterapii najbardziej charakterystyczne powikłania to autoimmunologiczne zapalenie, który może dotyczyć różnych narządów- tarczycy, jelit, wątroby, przysadki mózgowej. Działania niepożądane obu grup terapii można z powodzeniem leczyć. Jednak zdecydowanie  większe osłabienie organizmu występuje po zastosowaniu chemioterapii.

6.Co musi się stać, aby pacjenci z nowotworem głowy i szyi w Polsce również  mieli szansę na dostęp do tego ?.

Na podstawie przeprowadzonych badań klinicznych, terapie,  które zarejestrowane są w Europie do leczenia płaskonabłonkowch nowotworów głowy i szyi w chorobie zaawansowanej po progresji po zastosowaniu preparatów cisplatyny, mogłyby być refundowane również w Polsce. Wymaga to oczywiście pozytywnego  zaopiniowania przez NFZ, w ramach Onkologicznych Programów Lekowych.