Cukrzyca a depresja

Choroba jaką jest cukrzyca dosięga każdej dziedziny naszego życia. Chorzy nie tylko muszą zmierzyć się z podstępnymi powikłaniami, ale też nierzadko z wynikającą z cukrzycy depresją. Na temat powiązania depresji z cukrzycą opowiada Joanna Chatizow.

Joanna Chatizow Prezes Zarządu, Stowarzyszenie Aktywnie Przeciwko Depresji

Współczesna medycyna coraz częściej powraca do holistycznego, całościowego postrzegania człowieka, zauważając implikacje psychiczne jakie niesie za sobą przewlekła choroba somatyczna. Cukrzyca, pomimo swoich genetycznych uwarunkowań ze względu na powszechność występowania jest zaliczana do chorób cywilizacyjnych. Podobnie jak depresja, która stała się niemalże epidemią XXI wieku.

Istnieje wiele teorii dotyczących przyczyn zachorowalności na depresję, która obecnie dotyka już ok. 12% populacji Polaków. Wartość ta może być jednak zdecydowanie niedoszacowana z uwagi na przypuszczenia, że tylko połowa osób mających objawy depresji zwraca się po pomoc do specjalistów. Pocieszający jest jednak fakt, że z roku na rok coraz chętniej korzystamy z pomocy psychologów, psychoterapeutów czy lekarzy psychiatrów zdając sobie sprawę, że „nie ma zdrowia, bez zdrowia psychicznego”.

Wszechobecny stres

Jedną z ważnych przyczyn, które sprawiają, że chorujemy nie tylko na depresję, ale wiele chorób somatycznych jest wszechobecny w naszym życiu permanentny stres, z którego często nie zdajemy sobie do końca sprawy. Fakt ciągłej gotowości do działania, zalew informacji i inne bombardujące nas czynniki zewnętrzne powodują, że jesteśmy stale przebodźcowani, przez co zdecydowania spada nasza odporność. W kontekście chorób metabolicznych dodatkowo warto pamiętać, że pod wpływem stresu dochodzi do hiperglikemii emocjonalnej czyli podwyższonego poziom cukru we krwi spowodowanego stanem emocjonalnego napięcia. Do silnych stresorów zalicza się również choroby przewlekłe, które oprócz niewątpliwego wpływu na nasze ciało wpływają niekorzystnie na naszą psychikę oraz pogarszają jakość życia osób nimi dotkniętych.

Współwystępowanie depresji i chorób somatycznych.

Cukrzyca plasuje się dosyć wysoko w rankingu występowania dużej depresji z współistniejącymi chorobami somatycznymi, bo już na piątym miejscu. Przed nią znajdują się tylko choroba Parkinsona, zespoły przewlekłego bólu, nowotwory złośliwe i choroby tarczycy. Na dalszych miejscach znajdują się choroby układu krążenia, AIDS/HIV czy choroba Alzheimera. W zależności od autorów badań podaje się, że na depresję cierpi ok. 15-20% osób chorych na cukrzycę, ale aż ponad 30% doświadcza pojedynczych jej objawów.  Ponadto cukrzycy oprócz zaburzeń depresyjnych często towarzyszą inne problemy związane ze zdrowiem psychicznym – zaburzenia snu, funkcji seksualnych, odżywiania czy zespoły lękowe. Problem występowania depresji w cukrzycy jest dosyć złożony i wielowymiarowy. Dotyczy zarówno dzieci i młodzieży z cukrzycą typu I, jak i osób dorosłych, które zachorowały na cukrzycę typu II w późniejszym wieku. Osobami ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na depresję oraz wypalenia są również rodzice dzieci chorujących na cukrzycę, którym towarzyszy ciągły lęk o ich życie i zdrowie, rygor obowiązków związanych z leczeniem i diagnostyką, a często również brak wsparcia ze strony dalszej rodziny. Natomiast u osób z depresją zwiększa się ryzyko zachorowania na depresję oraz wypalenia są również rodzice dzieci chorujących na cukrzycę, którym towarzyszy ciągły lęk o ich życie i zdrowie, rygor obowiązków związanych z leczeniem i diagnostyką, a często również brak wsparcia ze strony dalszej rodziny. Natomiast u osób z depresją zwiększa się ryzyko zachorowania na cukrzycę, ponieważ problemy te mają negatywny wpływ na metabolizm cukrów, m.in. poprzez zaburzenie transportu glukozy oraz zwiększoną aktywność czynników prozapalnych, przyczyniające się do wzrostu insulinooporności.

Profilaktyka depresji

W przypadku profilaktyki zaburzeń psychicznych, zwłaszcza przy współistniejących chorobach somatycznych, niezwykle istotna wydaje się wszelka psychoedukacja, mająca na celu wyrobienie zdrowych nawyków i strategii – nie tylko reaktywnych, ale także proaktywnych (wyprzedzających) – radzeniu sobie w trudnych sytuacjach. Niezwykle istotne jest także wsparcie osób bliskich oraz angażowanie w aktywności w środowisku osób z podobnymi problemami. Co do tego, że cukrzyca jest chorobą, którą trzeba leczyć nikt nie ma najmniejszych wątpliwości, gdyż nieleczona prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych i śmierci. W przypadku depresji, która w kontekście samobójstwa bywa równie niebezpieczna, wiele osób zastanawia się czy podejmować leczenie czy czekać aż sama przejdzie, nie zwracając uwagi na drastyczne obniżenie jakości życia oraz dużo gorsze rokowania w przypadku chorób współistniejących. Zastanawiające jest więc jak długo jeszcze zaburzenia psychiczne będą w naszym społeczeństwie stanowić temat tabu.