Edukacja diabetologiczna w Polsce

Czy edukacja diabetologiczna funkcjonuje w Polsce w praktyce ? Cukrzyca to schorzenie, które wymaga od pacjenta nie tylko regularnych konsultacji z zespołem terapeutycznym, lecz także prowadzenia systematycznej samokontroli. Pacjenci powinni nauczyć się tak kontrolować na co dzień poziom glikemii, aby w razie jej wahania móc od razu zareagować, a w przypadku wątpliwości skontaktować się ze swoim lekarzem lub osobami odpowiedzialnymi za edukację – pielęgniarkami, dietetykami i edukatorami.

Jako społeczeństwo o cukrzycy wiemy wciąż zbyt mało, jednak sytuacja powoli poprawia się. W mediach jest dużo informacji, wywiadów ze specjalistami, porad na temat diety i prozdrowotnego stylu życia – media mają do odegrania istotną rolę edukacyjną i robią dobrą robotę. Ale to nie wystarcza. Oprócz tego potrzebne są akcje informacyjno-edukacyjne dla społeczeństwa prowadzone przez fachowy personel medyczny, a także szkolenia dla lekarzy pierwszego kontaktu, żeby poprawić wczesne wykrywanie cukrzycy. Trzeba też zapewnić odpowiednie szkolenia pielęgniarkom, które sprawują opiekę nad osobami z cukrzycą na co dzień (np. rodzinnym). W praktyce oznacza to, że potrzeba zwiększać świadomość społeczeństwa na temat cukrzycy poprzez edukację zdrowotną na szczeblu lokalnym i ogólnopolskim. Zespoły podstawowej opieki zdrowotnej powinny kompetentnie rozpoznawać cukrzycę i kierować chorego do odpowiednich lekarzy specjalistów. Oprócz leczenia i opieki nie można zapominać o profilaktyce – potrzebne jest zachęcanie Polaków do uprawiania sportu, kontroli stresu, stosowania właściwej diety, bo zdrowy tryb życia może uchronić przed zachorowaniem nie tylko na cukrzycę.
Edukacja ma zatem z jednej strony cele doraźne — dostarczenie informacji o podstawowych zachowaniach chorego na cukrzycę, sposobach leczenia, o kontroli glikemii oraz zapoznaniu chorego z elementarnymi pojęciami i podstawowymi objawami. Celem doraźnym jest też wyjaśnienie pacjentowi istoty choroby.
Cel długoterminowy to dbanie, by ta dostarczona wiedza tworzyła mechanizmy przystosowawcze i motywacyjne, likwidowała poczucie choroby, poprawiała jakość życia, zmniejszała stres wynikający z choroby i wytwarzała mechanizmy adaptacyjne. Edukacja traktowana w taki właśnie sposób jest częścią algorytmu postępowania w cukrzycy.
Polska Federacja Edukacji w Diabetologii od chwili powstania w 2006 r. działa zgodnie z założeniem, które już 40 lat temu wytyczyło kierunek opieki medycznej w cukrzycy. W celu usprawnienia i ujednolicenia pielęgniarskiej opieki diabetologicznej w Polsce PFED od 2006 roku wydaje Zalecenia w opiece diabetologicznej „ Zalecenia Polskiej Federacji Edukacji w Diabetologii, konsultantów krajowych w dziedzinach: pielęgniarstwa, pielęgniarstwa diabetologicznego, pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego oraz pielęgniarstwa epidemiologicznego 2018r. www.pfed.org.pl
Wprowadzenie do polskiego systemu ochrony zdrowia stanowiska edukatora ds. diabetologii da więc pacjentom szeroki dostęp do edukacji niezbędnej w terapii cukrzycy – a w rezultacie przyczyni się do poprawy zdrowia i jakości życia osób chorych z cukrzycą, redukcji powikłań cukrzycy, a także przyniesie duże oszczędności dla systemu ochrony zdrowia.
Aby tak się stało, edukacja terapeutyczna w cukrzycy powinna być odrębnym świadczeniem kontraktowanym przez Narodowy Fundusz Zdrowia, zaś edukator ds. diabetologii – profesjonalistą zatrudnianym obligatoryjnie w placówkach medycznych określonego typu.

Autor: Alicja Szewczyk, Specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa diabetologicznego, Przewodnicząca Polskiej Federacji Edukacji w Diabetologii