Jeden test, dwa życia

Prof. dr hab. Brygida Knysz Kierownik Katedry i Kliniki Chorób Zakaźnych, Chorób Wątroby i Nabytych Niedoborów Odpornościowych UM we Wrocławiu

Diagnostyka zakażeń HIV u kobiet w ciąży ma szczególne znaczenie. Pozwala na wy-krycie zakażenia u matki w czasie umożliwiającym ochronę płodu i noworodka przez zakażeniem HIV. Zaleca się wykona-nie testu na HIV w pierwszym i w trzecim trymestrze ciąży. W przypadku wykrycia zakażenia należy jak najszybciej rozpocząć leczenie antyretrowirusowe.

Celem takiej terapii jest ochrona ciężarnej przed postępem zakażenia, ale przede wszystkim ograniczenie ryzyka zakażenia HIV u płodu i noworodka. Skuteczne leczenie przeciwwirusowe u kobiety w ciąży, odpowiednie postępowanie podczas porodu i po urodzeniu zmniejsza ryzyko zakażenia dziecka poniżej 0,5%. Podczas, gdy ryzyko zakażenia dziecka od matki zakażonej HIV, u której nie wdrożono profilaktyki zakażeń wertykalnych wynosi w Polsce i w Europie od 15-30%. Jest to niezwykłe osiągnięcie prowadzące do spadku liczby zakażeń wertykalnych również w Polsce. Procedura postępowania została opracowana przez ekspertów Polskiego Towarzystwa naukowego AIDS i jest dostępna na stronie Towarzystwa.

Należy podkreślić, że jesteśmy bardzo dobrze przygotowani do ochrony dziecka przed zakażeniem i wszystko może skończyć się pomyślnie pod warunkiem zidentyfikowania zakażenia HIV u kobiety w ciąży. Hasło ”jeden test dwa życia” w pełni oddaje znaczenie profilaktyki zakażeń wertykalnych a zakażenie HIV nie jest przeciwwskazaniem do posiadania własnych, zdrowych dzieci. Dziecko urodzone przez matkę seropozytywną pozostaje pod opieką pediatrów- specjalistów chorób zakaźnych. Otrzymuje profilaktycznie leki antyretrowirusowe i jest systematycznie badane celem wykluczenia zakażenia. Podejmowane są również decyzje dotyczące obowiązkowych szczepień. Po ostatecznym wykluczeniu zakażenia HIV niemowlę przechodzi pod opiekę pediatry w miejscu zamieszkania.

Choć terapia antyretrowirusowa zapewnia długość życia porównywalną do tej u osób niezakażonych, to zakażenie dziecka, a następnie nastolatka stanowi poważny problem medyczny i psychologiczny. Ta grupa pacjentów najczęściej nie akceptuje faktu zakażenia, gorzej realizuje za-lecenia, ponadto częściej obserwuje się lekooporne mutanty HIV, co uniemożliwia skuteczne leczenie i jest przyczyną zachorowania na AIDS.