Liczy się czas- Wyprzedź meningokoki

Choć o meningokokach mówi się dość często, to świadomość następstw, jakie wywołuje zakażenie tymi groźnymi bakteriami jest wciąż niewystarczająca. Aż co 4 młoda mama nie słyszała nawet o ich istnieniu, a tylko połowa wie, że największe ryzyko choroby dotyczy najmniejszych dzieci.

Meningokoki to chorobotwórcze bakterie, niebezpieczne dla naszego zdrowia, a na-wet życia. Wywołują ciężką inwazyjną chorobę meningokokową (IChM) występującą najczęściej pod postacią zapalenia opon mózgowo – rdzeniowych i sepsy. Zakazić się można wyłącznie od człowieka, zwykle jest to bezobjawowy nosiciel.

Największa liczba nosicieli (nawet do 80% danej społeczności) znajduje się w zamkniętych grupach środowiskowych np. żłobki, przedszkola. Do zakażenia bakterią dochodzi najczęściej drogą kropelkową, np. podczas kichania czy kaszlu, stąd więcej zachorowań obserwujemy jesienią i zimą, ze względu na sezon sprzyjający przeziębieniom.

Inne drogi zakażenia to bezpośredni (np. pocałunki) lub pośredni kontakt z chorym lub nosicielem (np. wspólne sztućce).

Zachorować może każdy, jednak najbardziej narażone na zakażenia są niemowlęta i dzieci do 5. roku życia. Rozpoznanie inwazyjnej choroby meningokokowej jest dość trudne, ponieważ pierwsze objawy przypominają przeziębienie. Pojawia się gorączka, nudności i wymioty, brak apetytu, rozdrażnienie, ból brzucha, biegunka, objawy infekcji dróg oddechowych. Nie występują jednak w określonej kolejności, a część może w ogóle nie zaistnieć.

Np. charakterystyczna dla tej choroby wysypka nie pojawia się u co piątego chorego.

Na początku wysypka ma postać małych czerwonych punkcików na skórze o rozmiarze 1-2 mm, a więc łebka od szpilki. Mogą one wystąpić w każdym miejscu na ciele, np. za uchem, między palcami, a u chłopców na mosznie – opisuje dr n. med. Alicja Karney, kierownik Oddziału Hospitalizacji Jednego Dnia w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie.

Jeśli rodzic obawia się, że za infekcją dziecka stoją meningokoki, to powinien rozebrać je do naga (w tym zdjąć pieluchę) i bardzo dokładnie obejrzeć. Podejrzaną zmianę należy ucisnąć palcem lub szklanką (tzw. test szklanki). Nie blednąca wysypka jest sygnałem alarmowym. – W ciągu kilku godzin może rozprzestrzenić się na całe ciało i przybrać postać plam wybroczynowych, co grozi martwicą skóry, a nawet amputacją – ostrzega ekspertka.

Rodzicom wydaje się, że ciężka choroba ma tylko ciężki przebieg. Tymczasem Inwazyjna Choroba Meningokokowa często rozpoczyna się łagodnie, co usypia nie tylko czujność opiekunów, ale także lekarzy – przyznaje lek. Łukasz Durajski, przewodniczący Zespołu ds. Szczepień Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie, autor bloga DoktorekRadzi.pl – Dlatego zalecam, by w przypadku infekcji grypopodobnej, bacz-nie obserwować stan dziecka, czy nie jest bardziej niespokojne i ospałe, nie reaguje płaczem przy próbie przytulania (tzw. przeczulica skórna jest charakterystyczna dla niemowląt w przebiegu zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych) czy nie ma pulsującego ciemiączka.

Przebieg choroby jest błyskawiczny i może doprowadzić do śmierci nawet w ciągu 24 godzin. Im szybciej chory trafi do szpitala i wdrożone zostanie u niego odpowiednie leczenie, tym większe szanse na wyzdrowienie. Niestety nawet w przypadku bardzo szybkiej diagnozy i fachowej pomocy medycznej nie udaje się uratować 20% chorych, a u ok 1/3 osób, które przeszły IChM występują poważne jej konsekwencje takie jak uszkodzenia mózgu, utrata słuchu, ubytki skóry, a czasami nawet konieczność amputacji palców lub kończyn.

Najskuteczniejszym sposobem uniknięcia zakażenia meningokokami są szczepienia ochronne. Można je stosować już od 2 miesiąca życia, ale także w późniejszym wieku. Ponieważ w Polsce 66% zachorowań wywołują meningokoki typu B, a wśród dzieci w pierwszym roku życia jest to nawet 77%, zaleca się szczepienie w pierwszej kolejności właśnie przeciwko temu typowi bakterii.Szczepienia przeciw zakażeniom meningokokami są określane w polskim Programie Szczepień Ochronnych jako zalecane– oznacza to, że są odpłatne.

W Unii Europejskiej dostęp do bezpłatnych szczepień przeciwko meningokokom typu B mają niemowlęta w Wielkiej Brytanii, Irlandii, we Włoszech, na Litwie i w Andorze. W Wielkiej Brytanii w ciągu pierwszych 10 miesięcy realizacji programu szczepień, liczba zakażeń inwazyjnych wywołanych przez meningokoki typu B zmniejszyła się o połowę. Badania potwierdzają skuteczność i bezpieczeństwo szczepień, a najczęściej występujące działania niepożądane to tzw. odczyny miejscowe (zaczerwienienie, obrzęk czy ból w miejscu iniekcji) oraz łagodne reakcje ogólne w postaci braku apetytu, podwyższonej temperatury czy senności.