Wstrzykiwacze do Podawania insuliny

Dobranie odpowiedniego wstrzykiwacza dopasowanego do indywidualnych potrzeb pacjenta może istotnie podwyższyć jakość jego życia. O ich rodzajach opowiada Alicja Szewczyk.

Alicja Szewczyk Przewodnicząca Polskiej Federacji Edukacji w Diabetologii

Insuliny są podawane podskórnie z użyciem wstrzykiwaczy tzw. penów. Wstrzykiwacz insuliny to urządzenie przypominające wyglądem długopis, pióro, stąd też ich nazwa – peny. Każdy wstrzykiwacz insuliny typu pen składa się z nasadki wstrzykiwacza (chroniącej wkład insuliny przed światłem), obudowy mieszczącej wkład insuliny (jeśli pen jest jednorazowego użytku, obudowa jest na stałe zespolona z korpusem wstrzykiwacza), korpusu wstrzykiwacza z tłokiem, pokrętłem do ustawienia/podania dawki oraz okienkiem dawki. Dostępne są dwa rodzaje penów: jednorazowego i wielorazowego użytku. Oba są dostosowane do użytkowania z wkładami insuliny 3 ml (300 jm.) i 1,5 ml (450 jm.). Wstrzykiwacz umożliwia precyzyjne, bezpieczne i wygodne dostarczanie do organizmu zaleconych przez lekarza dawek insuliny w zakresie od 1 do 60 jednostek, z dokładnością co jedną jednostkę. Wstrzykiwacze w pediatrii mają możliwość dozowania co 0,5 jednostki insuliny. Pen jest podręcznym oraz wygodnym urządzeniem pozwalającym podawać insulinę wielokrotnie w ciągu doby. Został zaprojektowany i wykonany z myślą o zminimalizowaniu bólu i lęku przy podawaniu insuliny, a także o zapewnieniu jak największej wygody , dokładności oraz poczucia bezpieczeństwa. Producenci oferują duży wybór wstrzykiwaczy dostosowanych do wieku, sprawności wzrokowej oraz manualnej pacjenta. Dostępne są wstrzykiwacze o różnym kształcie, dopasowane do dłoni, z dodatkowymi funkcjami dla różnych grup pacjentów. Dla mniej sprawnych manualnie zaprojektowano wstrzykiwacze z  automatycznym spustem dawki, pokrętło ustawiania dawki oraz wstrzykiwacze jednorazowego użytku nie wymagające wymiany wkładu.
Pielęgniarka z  lekarzem i  pacjentem   razem   wybierają sprzęt do podawania insuliny, który jest najlepszy dla niego, dopasowany do jego ograniczeń i  potrzeb. W Polsce chorzy na cukrzycę typu 2 leczeni insuliną to w zdecydowanej większości osoby w starszym wieku (po okresie aktywności zawodowej), otyli, ze znaczną tendencją do hiperglikemii, leczeni dużymi dawkami insuliny. Insulina znacząco często jest podawana w kilku dawkach w ciągu doby. Pacjenci wymagają dobrania odpowiedniego sprzętu do podawania insuliny, który wraz z intensywnie przeprowadzoną edukacją istotnie poprawi stan wyrównania metabolicznego cukrzycy. Każdy producent insuliny wskazuje wstrzykiwacz, z którym powinna być ona używana. Każdy pacjent otrzymujący insulinę z użyciem wstrzykiwacza powinien zostać przeszkolony przez pielęgniarkę/położną w placówce, w której jest leczony, w zakresie obsługi wstrzykiwacza, optymalnej dla niego techniki iniekcji insuliny oraz doboru długości igieł.

Peny są sprzętem osobistego użytku niezależnie od tego, czy są jednokrotnego czy wielokrotnego użycia. Do każdego rodzaju insuliny należy używać innego pena. W celu uniknięcia pomyłek można zastosować peny różnych kolorów, a każdy z nich powinien być wyraźnie opisany – imieniem, nazwiskiem i datą włożenia wkładu z nazwą insuliny. Pen powinien być używany i przechowywany w temperaturze pokojowej. Polskie normy określają temperaturę, jaka powinna panować w pomieszczeniach (zwaną także temperaturą pokojową) w zależności od typu pomieszczenia i wykonywanej w nim pracy. Dla pomieszczeń biurowych wynosi ona 20–24°C w zimie i 20–26°C w lecie. Pena nie należy używać, jeżeli jakakolwiek jego część jest uszkodzona. Wstrzykiwacz do insuliny należy używać zgodnie z  zaleceniami producenta. W  instrukcji obsługi wstrzykiwacza jest dokładny opis zasad stosowania. Niezależnie od rodzaju wstrzykiwacza należy dbać o jego czystość. Nie wolno zanurzać wstrzykiwacza w wodzie , należy czyścić wilgotną ściereczką, nie używamy też substancji tłustych do konserwacji. Żeby wstrzyknąć insulinę podskórnie należy właściwie przygotować pen.

Przygotowanie pena z insuliną

• sprawdzenie nazwy insuliny

• sprawdzenie daty ważności leku / insuliny

• włożenie wkładu z  insuliną do pena/ w przypadku wymiany wkładu należy insulinę wyjąć z lodówki 1-2 godziny przed podaniem

• prawidłowe wymieszanie insuliny mętnej / insuliny przezroczystej nie mieszamy

• założenie igły do pena z uwzględnieniem zasad aseptyki

• wystrzyknięcie powietrza przy wymianie wkładu z insuliną

• wystrzyknięcie 1j. insuliny przed nastawieniem dawki ( sprawdzenie drożności igły)

• ustawienie dawki właściwej do podania

Szczegółowe informacje dotyczące wstrzykiwania insuliny i  opieki diabetologicznej dostępne są w Zaleceniach w opiece diabetologicznej Polskiej Federacji Edukacji w Diabetologii (PFED), konsultantów krajowych w dziedzinach: pielęgniarstwa, pielęgniarstwa diabetologicznego, pielęgniarstwa ginekologicznego i  położniczego oraz pielęgniarstwa epidemiologicznego na 2018r. http://www.pfed.org.pl/materia322y-pfed. html
Celem zaleceń jest poprawa jakości opieki diabetologicznej , a adresatami są pielęgniarki, położne zajmujące się pacjentami z cukrzycą i ich rodzinami. Zalecenia dotyczą podstawowych i najważniejszych czynności wykonywanych u osób z cukrzycą. Opracowane zalecenia stanowią zbiór informacji , które pacjent musi przyswoić, aby prawidłowo kontrolować chorobę. Informacje te są dla chorego z cukrzycą niezbędne dla skutecznej samoopieki.

W ciągu ostatnich kilku lat przeprowadzono sporo badań koncentrujących się na technice wstrzykiwania insuliny. Z punktu widzenia dobrej kontroli poziomu glukozy, poprawna technika iniekcji może być równie ważna jak rodzaj i dawka podawanej insuliny. Aby zapewnić równomierne wchłanianie insuliny, celem jest prawidłowe wstrzyknięcie z użyciem właściwego wstrzykiwacza i zastosowaniem właściwej techniki w  taki sposób, aby uzyskać iniekcję podskórną.

Właściwa technika podawania insuliny wstrzykiwaczem wymaga zatem systematycznej edukacji pacjenta w  tym zakresie. Procedura „Podawanie insuliny wstrzykiwaczem” w Zaleceniach PFED pozwoli Państwu i  podopiecznym na korzystanie z  tej wiedzy , która jest ważnym składnikiem terapii cukrzycy.